الکتروموتورها تشکیل شده از سیم‌پیچ‌های روتور و استاتور بوده که این سیم‌پیچ‌ها دارای مقاومت اهمی هستند. در زمان عبور جریان الکتریکی از این سیم‌پیچ‌ها، مقداری از انرژی الکتریکی به شکل گرما و حرارت تلف می‌شود و از طرفی پوسته فلزی موتور و همچنین هسته آن که از آهن تشکیل شده است همواره در میدان متغیر مغناطیسی قرار دارند؛ به همین دلیل مقداری از انرژی الکتریکی به صورت تلفات هسته از بین می‌رود. این دو عامل یعنی تلفات هسته و تلفات اهمی باعث افزایش دمای موتور می‌شود. افزایش دمای موتور کارکرد موتور را دچار اشکال می‌کند به همین علت نیاز است تا الکتروموتور را روغنکاری کنید.
در این مطلب قصد داریم مهم‌ترین نکاتی که در هنگام تمیز کردن و روغنکاری الکتروموتور نیاز است بدانید را به شما توضیح دهیم.
علت تمیز کردن و روغنکاری الکتروموتورها چیست؟
افزایش دمای موتور باعث کاهش راندمان و عمر مفید موتور می‌شود؛ از این رو لازم است تا دمای موتور را کاهش دهیم. این کار توسط فن یا تهویه‌ای که روی موتور تعبیه می‌شود، انجام می‌گیرد. به مرور زمان قسمت‌های مختلف موتور به علت رطوبت و گرد و غبار جرم می‌گیرد که این جرم‌ها باعث خشک شدن یاتاقان‌ها می‌شود و در نتیجه موجب می‌شود که موتور به خوبی خنک نشود؛ بنابراین نیاز است تا موتور را روغنکاری و تمیز کنید.
وسایل و ابزار مورد نیاز برای تمیز و روغنکاری الکتروموتورها
- آچار تخت
- آچار رینگی و آچار بوکس
- پیچ گوشتی دو سو
- پیچ گوشتی چهارسو
- گریس پمپ
- روغن موتور و روغن دان
- گریس
- وان
- برس مویی
- مواد شوینده یا گازوئیل
- کمپرسور باد
- میز کار
- استاتور نگه‌دار
- چکش فلزی
- چکش پلاستیکی
- سمبه
نکاتی که باید در هنگام تمیزکردن و روغنکاری موتور در نظر بگیرید
- در هنگام شستشوی موتور لازم است که قطعات موتور را جدا کنید و با کمپرسور گردوغبار آن را بگیرید سپس قطعات موتور را با آب گرم و در صورت لزوم با مواد شوینده مانند صابون بشویید.
- گاهی به این علت که قطعات موتور بیش از اندازه چربی گرفته است افراد موتور را با گازوئیل شستشو می‌دهند؛ در این صورت باید توجه کنید که گازوئیل با مواد پلاستیکی که در ساختمان موتور بکار رفته است تماس نداشته باشد؛ چرا که گازوئیل باعث خراب شدن این قطعات پلاستیکی می‌شود.
- برای روغنکاری موتور از روغن یا گریس استفاده کنید. علت روغنکاری موتور کاهش اصطکاک در بلبرینگ‌ها و یاتاقان‌ها است؛ در واقع روغنکاری موجب افزایش عمر بلبرینگ‌ها یاتاقان‌ها می‌شود.
- روغنکاری بیش از اندازه الکتروموتور باعث افزایش گرمای ایجاد شده در موتور و آسیب به بلبرینگ‌ها و کاهش عمر مفید موتور می شود از طرفی روغنکاری کم‌تر از اندازه نرمال نیز عمر الکتروموتور را کاهش می‌دهد.
- برای جلوگیری از آسیب و خراب شدن زود هنگام بلبرینگ‌ها از هم‌تراز بودن الکتروموتورها اطمینان حاصل کنید.
- اگر الکتروموتورها مدت زمان زیادی کار نکنند، در قسمت داخلی موتور، رطوبت به وجود می‌آید و این رطوبت باعث زنگ زدگی موتور می‌شود؛ بنابراین در هنگام روغنکاری موتور بهتر است از مواد ضد زنگ‌زدگی استفاده کنید.
- یک تاریخچه از سرویس (تعمیر و نگهداری) موتور داشته باشید این کار باعث می‌شود تا از دوباره کاری پرهیز کنید.
- دقت کنید که در سرویس‌های روزانه ابتدا بدنه خارجی موتور را بررسی کنید سپس فن‌ها را حرکت داده و از سلامت فن‌ها اطمینان پیدا کنید سپس پوسته خارجی الکتروموتور را تمیز کنید و مقدار جریان و ولتاژ را کنترل کنید. در صورت مشاهده هرگونه عیب در موتور درصدد رفع آن برآیید.
- در سرویس‌های هفتگی به بررسی یاتاقان‌ها، بلبرینگ‌ها و بوش‌ها بپردازید و اگر متوجه سروصدا در بلبرینگ‌ها شدید آن‌ها را روغنکاری کنید.
در این مقاله به بررسی علت تمیز کردن الکتروموتورها و نکاتی که باید در هنگام روغنکاری و شستشوی موتور در نظر بگیرید پرداختیم و دانستیم که روغنکاری و شستشوی موتور باعث افزایش طول عمر آن و کارکرد درستش می‌شود؛ همچنین اعمالی را که برای سرویس کردن روزانه، هفتگی و سالانه الکتروموتور باید به آن توجه کنید را به شما آموزش دادیم. امیدواریم این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد.
مقالات مرتبط:
سوالات متداول
شستشو و گریس‌کاری الکتروموتورها تاثیر بسیار زیادی روی افزایش کارایی و طول عمر موتور می‌شود.
معمولا وضعیت الکتروموتور باید به صورت روزانه چک شود؛ اما برای سرویس کلی و اساسی آن باید سالانه اقدام کنید.
در سرویس‌های روزانه الکتروموتورها لازم است به بررسی پوسته خارجی موتور و سلامت کارکرد فن‌ها بپردازید. علاوه بر این مقدار جریان و ولتاژ را بررسی و کنترل کنید.
در سرویس‌های هفتگی الکتروموتورها باید به بررسی سلامت یاتاقان‌ها، بلبرینگ‌ها و بوش‌ها بپردازید و اگر متوجه صدای نامتعارف در بلبرینگ‌ها شدید باید آن را روغنکاری کنید علاوه بر این اگر بوش‌ها گشاد شده بود باید آن‌ها را تعویض کنید