معرفی الکتروموتور و انواع آن
الکتروموتور (موتورهای الکتریکی) نوعی ماشین است که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند و یکی از پر کاربرد ترین وسایل الکتریکی در صنعت است. الکتروموتور معمولا در انواع الکتروموتور معمولی، الکتروموتور ضد انفجار و یا موتور کولری ساخته میشوند.
در حالت کلی الکتروموتورها
· از نظر برق مصرفی: به دو نوع الکتروموتور تک فاز و الکتروموتور سه فاز
· از نظر ساختار حرکتی: به دو نوع دوار و خطی
· از نظر منبع قدرت: به دو نوع الکتروموتور AC و الکتروموتور DC
تقسیم میشوند. کاربرد آن نیز اکثرا در صنایعی مانند تجهیزات تهویه و خنک کننده مخصوصا فنها و توربینها، پمپ ها، ابزارآلات، کشتیها، کمپرسورها و لوازم خانگی و وسایل نقلیه موتوری است.
برای آشنایی بیشتر با الکتروموتورها مقالات زیر را مطالعه کنید:
روش های راه اندازی الکتروموتور
در این مقاله قصد داریم انواع روشهای راه اندازی الکتروموتور را به معرفی کرده و هر کدام را به صورت کامل تشریح کنیم.
در کل چهار روش برای راهاندازی الکتروموتور وجود دارد:
۱ – راه اندازی مستقیم یا Direct on line
2 – راه اندازی با سافت استارتر
۳ – راه اندازی با اینورتر یا همان درایو
۴ – راه اندازی به روش ستاره مثلث
در ادامه به معرفی تمام روشهای راه اندازی الکتروموتور میپردازیم.
راه اندازی مستقیم (Direct on line)
یکی از راههای راه اندازی الکتروموتور، روش مستقیم(DOL) است که به روش تک ضرب نیز معروف است. در این روش برق برق سه فاز یا تک فاز بهصورت مستقیم طوریکه هیچ تجهیز دیگری بین آنها نباشد، به صورت مستقیم به الکتروموتور وصل میشود. (در این دستگاه کنتاکتور مانند کلید عمل میکند)
مزایای این روش عبارتند از:
عیبیابی در آن راحت است. |
حداکثر جریان راه اندازی در آن ۶ الی ۸ برابر جریان بار است. |
هزینههای این روش کمتر از سایر روشهاست. |
گشتاور راه اندازی آن بالاست. |
آسانترین روش برای راه اندازی موتور است. |
حداکثر جریان راه اندازی در آن ۶ الی ۸ برابر جریان بار است. |
معایب این روش عبارتند از:
برای راه اندازی آن به جریان بسیار بالایی نیاز است. |
در این روش بعلت ضربه های موتور در گشتاور بالا، لقی ایجاد میشود. |
مصرف برق در این روش بالاست. |
باعث ایجاد خسارت در تجهیزات دیگر میشود. |
گَشتاوَر نیرو یا نیروی چرخشی یا مُمان نیرو (به انگلیسی: moment of force) یا تُرک (به انگلیسی: Torque)، عاملی است که باعث دَوَران یا چرخش جسم میشود، همانگونه که نیرو باعث حرکت جسم میشود. به عبارت دیگر، اثر گشتاور در حرکت چرخشی، مانند اثر نیرو در حرکت انتقالی است.
به نقل از ویکیپدیا
روش ستاره مثلث
روش دوم راه اندازی الکتروموتور روش ستاره مثلث است که به روش دوضرب نیز معروف است. در این روش با کاهش ولتاژ گشتاور و کاهش جریان راه اندازی تا یک سوم، دو مشکل بزرگ که در روش مستقیم داشتیم را برطرف کرده و میتوان جریان راه اندازی را کنترل کرد. همین باعث میشود تا خسارات به صورت چشمگیری کاهش یابد. ولی در مقابل باعث میشود توان الکترو موتور یک سوم کاهش یابد و این باعث میشود که سیمپیچ سوخته و موتور آن از کار بیافتد، بنابراین بهتر است در این روش از دینام بی بار استارت استفاده شود.
مزایا روش ستاره مثلث عبارتند از:
کاهش جریان راه اندازی تا یک سوم |
کاهش ولتاژ گشتاور تا یک سوم |
کمتر شدن خسارات در مقایسه با حالت مستقیم |
معایب روش ستاره مثلث عبارتند از:
باید بدون بار استارت شود، چون زیر بار قدرت آن کم است |
برای راه اندازی آن به ۳ الی ۵ کنتاکتور، یک تایمر و یک رله اضافه بار دمایی نیاز داریم |
راه اندازی آن نیازمند دو کابل است |
کاهش توان الکتروموتور |
جهت کسب اطلاع از جدیدترین لیست قیمت ها و مشاوره رایگان قبل از خرید می توانید با متخصصان ما تماس بگیرید
برای مشاوره رایگان نصب و هرگونه سوال فنی می توانید با این شماره تماس بگیرید
روش سافت استارتر
در راه اندازی الکتروموتور به روش سافت استارتر، با کاهش ولتاژ گشتاور، جریان راه اندازی را کاهش میدهیم. ساختار و الگوریتم این روش شبیه به روش ستاره مثلث است.
این روش مانند روش قبل بر روی هر سه فاز دیمر دارد به این صورت که روی هر فاز دو عدد تریستور قرار دارد که در نیم سیکل مثبت آن یک تریستور و در نیم سیکل منفی آن یک تریستور دیگر را راه میدهد و با زاویه آتش تریستورها ولتاژ را کاهش میدهد. توجه داشته باشید که این کنترل ولتاژ فقط از زمان استارت تا زمانی که موتور به دور نامی میرسد انجام پذیر است و اگر در زمان ذکر شده از مدار خارج نشود، باعث بالا رفتن حرارت تریستورها میشود. سافت استارتر برای پمپ و فن که گشتاور راه اندازی اولیه کمی نیاز دارد مناسب است.
معایب روش سافت استارتر عبارتند از:
برای گشتاورهای بالا مناسب نیست. |
بعلت ولتاژ راه اندازی کم در ثانیه های اول، زور مناسب برای راه اندازی اولیه را ندارد. |
حالت چپگرد و راستگرد ندارد و برای داشتن این حالات باید از دو کونتاکتور جدا استفاده کنیم. |
کنترل سرعت موتور بعد از استارت را ندارد. |
مزایای روش سافت استارتر عبارتند از:
باعث استارت و توقف نرم موتور می شود. |
جلوگیری از افزایش دمای بیش از حد |
از ضربههای مکانیکی و استهلاک جلوگیری میکند |
جریان راه اندازی به ۳ تا ۵ برابر جریان بار کامل محدود می شه. |
روش اینورتری (راه اندازی با استفاده از درایو)
روش استفاده از اینورتر صنعتی VFD یا همان درایو بهترین، مطمئنترین و سریعترین روش برای راه اندازی الکتروموتور، مخصوصا در الکتروموتور AC محسوب میشود.
اینورتر وسیلهای بسیار پرکاربرد در صنعت است که برای حفاظت از موتور، دور موتور را از صفر تا ۱۰۰ کنترل میکند. اینورتر دارای انواع مختلفی مانند VFD (Variable Frequency Drive) ، VSD (Variable Speed Drive)، VVVF (Variable Voltage Variable Frequency)، FC (Frequency Control) هستند.
مزایای استفاده از اینورتر عبارتند از:
جریان آن برای راه اندازی الکتروموتور بالا نیست. |
گشتاور بالایی دارد. |
مصرف برق در آن نسبت به روشهای دیگر کمتر است. |
به بانک خازنی نیاز ندارد. |
چپگرد و راستگرد دارد. |
برای حفاظت از الکتروموتور در برابر افزایش ولتاژ و جلوگیری از آسیب دستگاه عالی است. |
روشن و خاموش کردن بدون نیاز به قطع و وصل برق اصلی |
قابلیت تنظیم و کنترل دور موتور را دارد. |
معایب استفاده از اینورتر عبارتند از:
قیمت بالا در کشور ما |
خروجی آن به صورت پالسی است |
باعث تلفات در الکتروموتور میشود. |
باعث ایجاد هارمونیک در شبکه برق میشود. |
همچنین بخوانید: بررسی کاربرد اینورتر در صنعت تزریق پلاستیک
با مقایسه ی انواع روشهای راه اندازی الکتروموتور به این نتیجه رسیدیم که روش اینورتری، بهترین و مطمئنترین روش استارت موتور هاست که امروزه کاربرد بسیار زیادی در صنعت دارد. مزیتهای این روش، استارت نرم، قابلیت کنترل سرعت موتور ها از صفر تا صد و کاهش جریان راه اندازی است که باعث میشود طول عمر و دوام موتور افزایش یابد.
سوالات متداول
پوسته الکتروموتورها از جنس آلومینیوم می باشد.
تفاوت عمده این دو از عنوانشان مشخص است. تغذیه یکی برق تک فاز و دیگری برق سه فاز است! الکتروموتور تک فاز عملکرد سادهای داره و به سادگی در همه جا پیدا میشود. از سویی سه فاز بودن میتواند توان مکانیکی بالایی را تولید کند. در حالیکه موتورهای تک فاز نهایتا ۴ کیلو وات وجود دارد. ولی موتور سه فاز از ۰٫۱۸ کیلو وات تا چندصد کیلو وات وجود دارد.
سلام وقتتون بخیر.
تفاوت کلی بین الکتروموتور تک فازه با سه فازه چیه؟
سلام دوست عزیز.
تفاوت عمده بین این دو الکتروموتور از اسمشون پیداست، یکی از برق تک فاز تغذیه میکنه و اون یکی از برق سه فاز!
دسترسی به تک فاز به مراتب ساده تر از سه فاز هستش، چون همه جا برق تک فاز پیدا میشه
همینطور موتورهای سه فاز توان مکانیکی بالایی (تا چندصد کیلو وات) تولید میکنند در حالیکه موتورهای تک فاز نهایتا ۴ کیلو وات توان تولید میکنند.
سلام. طول عمر الکتروموتورها تقریبا چقدر هستش؟
سلام دوست عزیز
طول عمر گیربکس بطور متوسط حدود ۲۰ سال هستش که البته به ساعت کارکرد و دمای کاری موتور بستگی داره.