الکتروموتور یا موتور الکتریکی یکی از تجهیزات پر اهمیت و پرکاربرد در صنعت است و اطمینان از صحت و سلامت آن اهمیت زیادی دارد. همانطور که میدانید ظاهر سالم، دلیلی بر سالم بودن و کارکرد درست آن نیست و ممکن است به دلایل مختلف الکتروموتور از کار بیفتد برای همین باید قبل از نصب حتما فرایند تست الکتروموتور انجام بگیرد. در این مقاله قصد داریم روشهای تست الکتروموتور، عیب یابی، دلایل احتمالی و راه حلهای آن را بررسی کنیم.
دلایل احتمالی کار نکردن الکتروموتور
از کار افتادن الکتروموتور میتواند دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله دلایل آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- نصب نادرست: مانند سطح اتکای ضعیف، وارد شدن نیروهای نادرست بر تجهیزات.
- ولتاژ شفت: نشانه افزایش ولتاژ شفت الکتروموتور، ایجاد سر و صدای زیاد و گرم شدن بیش از اندازه یاتاقانها است.
- عوامل موثر در کیفیت توان: مثل ولتاژ گذرا، اعوجاج هارمونیکی و عدم تعادل ولتاژ.
- عوامل مرتبط با درایوهای فرکانس متغیر: مثل جریانهای پارازیت، انعکاس یا بازتابها در سیگنالهای pwm خروجی درایو، اضافه بار موتور.
- عوامل مکانیکی: مثل عدم تعادل شفت، از بین رفتن یاتاقانها، نا هممحوری شفت دوار موتور و راستای بار، لغزان بودن و لنگی شفت.
نحوه عیبیابی در الکتروموتور
اولین روش عیبیابی الکتروموتورها چک کردن ظاهری موتور است. به عنوان مثال در محلهایی که اتصال به خوبی برقرار نشده، میتوان نشانههای سوختگی در اثر حرارت بیش از حد را مشاهده کرد.
روش دیگر عیبیابی الکتروموتور، استفاده از ابزار ولت متر است. با اندازهگیری ولتاژ خطهای ورودی موتور میتوان ابتدا قطع و یا وصل بودن اتصالات را چک کرد و همچنین میتوان متعادل بودن ولتاژ را نیز تشخیص داد.
استفاده از آمپرمتر برای عیبیابی الکتروموتور روش بعدی است. با اندازهگیری جریانهای ورودی به موتور میتوان زیاد بودن جریان موتور و نامتعادل بودن جریان را تشخیص داد. همچنین میتوان مشخص کرد که آیا سیمپیچیها به زمین و یا بدنه متصل است یا نه.
با استفاده از دستگاه میگر هم میتوان وضعیت عایق بودن الکنروموتور را چک کرد و در صورت خوب نبودن عایق، اقدام به تعویض آن کرد.
برای تشخیص صداهای غیرعادی الکتروموتور از وسیلهای به نام سنداسکوپ استفاده میکنیم تا منابع نویز در الکتروموتور را شناسایی کنیم.
روشهای تست الکتروموتور
در ادامه بهترین روشهای تست الکتروموتور را به شما معرفی خواهیم کرد:
بررسی محل اتصال موتور
ممکن است حین بارگیری الکتروموتور قبل از اینکه به دست شما برسد محل اتصال الکترومتور به دستگاه مقابل صدمه دیده باشد و این میتواند به الکتروموتور، شافت خروجی و دستگاه مقابل آسیب جدی بزند.
خواندن پلاک الکتروموتور را با دقت
یک ورقه فلزی کوچک روی پوسته همه الکتروموتورهای استاندارد وجود دارد که اطلاعات الکتروموتور روی آن نوشته شده است که اصطلاحا به آن پلاک میگویند. با مخواندن آن میتوان متوجه شد که الکتروموتور به درد استفاده ما میخورد یا خیر.
مهمترین اطلاعات پلاک الکتروموتور که به شما کمک خواهد کرد عبارتند از:
- سرعت: نشان دهندهی چرخش روتور یا شافت خروجی موتور در هر دقیقه است (بر حسب RPM).
- توان: توان خروجی را نشان می دهد (به اسب بخار).
- ولتاژ: در الکتروموتور تکفاز، ولتاژ و فاز مورد نیاز را نشان میدهد.
- اسم شرکت تولید کننده
- گواهینامه فنی: که نشاندهنده میزان مقاومت و حفاظت الکتروموتور در برابر نفوذ آب و گرد و غبار را نشان میدهد (که با IP نمایش داده میشود).
- دیاگرام سربندی: نشاندهنده چگونهگی اتصال الکتروموتور به سرعتها و ولتاژهای مختلف و همینطور نمایشگر دوران برعکس الکتروموتور است.
- مدل و شماره سریال
- نوع و جنس فریم: نشاندهنده نحوه نصب الکتروموتور و ابعاد فیزیکی آن است.
- جریان: جریان برق مورد نیاز برای کارکردن الکتروموتور را نشان میدهد.
چک کردن یک دست بودن رنگ الکتروموتور
اگر قصد خرید الکتروموتورهای دست دوم را دارید باید به رنگ پوسته آن توجه کنید که حتما یکدست و پررنگ باشد. کمرنگ بودن بعضی از قسمتهای موتور میتواند گرما و فشار بیش از اندازه به الکتروموتور را نشان دهد.
چک کردن ایرادات ظاهری
ایرادات کوچک و بزرگ ظاهری میتواند باعث اخلال در فعالیت دستگاه شما شود و سالم نبودن فیزیکی دستگاه میتواند هزینههای زیادی را برای شما داشته باشد.
چک کردن کاسه باد و فن
الکتروموتور نوع TEFC که طبق استاندارد NEMA ساخته میشود، یک الکتروموتور کاملا پوشیده خنک شونده با فن است. باید مطمئن شوید که حفاظ فلزی ای که پرههای فن در پشت آن در انتهای الکتروموتور قرار گرفتهاند (کاسه باد) به طور مطمئن به بدنه الکتروموتور وصل شده باشد و عاری از هرگونه آلودگی و خاک و شن باشد. همینطور اطمینان حاصل کنید که سوراخهای کاسه باد کاملا باز باشد طوریکه و هوا به آسانی از طریق آن جریان چیدا کند. نادیده گرفتن این موضوع میتواند موجب داغ شدن و در نهایت سوختن الکتروموتور شود.
بررسی یاتاقانهای موتور
برای چک کردن یاتاقان ابتدا باید بدانید که یاتاقان چیست؟
یاتاقان (به انگلیسی: bearing) وسیلهای است که اجازه حرکت نسبیِ مشخصی را بین دو یا بیشتر از دو قطعه میدهد که بهطور نمونه به صورت چرخش یا حرکت خطی است. یاتاقانها را میتوان به صورت گستردهای بر طبق حرکتی که مجازند داشته باشند یا براساس اصول کاریشان و همچنین جهت بارهای اعمالی که میتوانند تحمل کنند، طبقهبندی کرد.
به نقل از ویکیپدیا
یاتاقانها انواع مختلفی دارند. دو نوع بسیار پرکاربرد آن، یاتاقان لغزشی (بوش) و یاتاقانهای فولادی هستند. برخی از یاتاقانها نیاز به نگهداری و روغنکاری دائمی دارند که باید به این موضوع به صورت ویژه توجه کرد.
دما نیز در هر یاتاقان متفاوت است. بعنوان مثال در یاتاقانهای غلتان، دمای محیط باید از ۵۰ تا ۹۰ درجه سانتیگراد باشد. همچنین در یاتاقانهای غلاف دمای روغن ۸۵ درجه سانتیگراد و دمای روغن روانکاری ۳۰۰ درجه سانتیگراد است.
چک کردن سیمپیچ الکتروموتور
برای بررسی سیمپیچ الکترو موتور باید به نکات زیر توجه کرد:
- چک کنید که سیمپیچها مدار باز نباشند.
- تیره بودن سیمپیچی الکتروموتور در بعضی نقاط میتواند نشاندهنده سوخته بودن سیمپیچ یک الکتروموتور باشد.
- بررسی کنید که سیمپیچ الکتروموتور اتصال کوتاه نشده باشد چون ممکن است فیوز را قطع کند و مدارشکن در همان لحظه باز شود.
- نفوذ آلودگی و گرد و غبار زیاد به سیمپیچی الکتروموتور میتواند باعث اخلال در فعالیت الکتروموتور و افزایش حرارت حین کار شود بطوری که دستگاه بصورت جدی آسیب ببیند. پس بهتر است چک کنید که آلودگی و گرد و غبار زیاد به داخل سیمپیچی نفوذ نکرده باشد.
بررسی مقدار مقاومت اهمی بوسیله اهممتر
این کار را با استفاده از یک مولتیمتر انجام دهید، ابتدا تنظیمات و پروبهای دستگاه را روی اندازهگیری مقاومت تنظیم کنید و سپس پروبها را در سوکت مناسب (COM و اهم) قرار داده و بالاترین مقیاس را انتخاب کنید. سوزن عقربه را در نقطه ۰ تنظیم کنید. محل اتصال زمین فریم را پیدا کرده و یکی از پروبها را روی آن نقطه فشرده و پروب دیگر را به هر کدام از سر سیمهای خروجی از الکتروموتور وصل کنید، ایده آل این است که مولتیمتر بالاترین مقاومت خود را نشان دهد. در کل هر چقدر مقاومت بالاتر باشد، الکتروموتور بهتر است. مقاومت زیر ۵۰۰ کیلو اهم مناسب کار نیست.
بررسی میزان لرزش الکتروموتور
لرزش الکتروموتور یا بخاطر ایراد فنی در الکتروموتور است یا به دلیل نصب نادرست الکتروموتور. اندازهگیری لرزش و ارتعاش الکتروموتور در سه جهت و در محورهای X ، Y ، Z مورد بررسی قرار میگیرد. برای اندازهگیری لرزش الکتروموتور از دستگاه ویبرومتر استفاده میکنیم. مقدار بدست آمده باید صورت میانگین در حدود ۸٫۴ میلیمتر بر ثانیه باشد.
بررسی کلید گریز از مرکز و محفظه درپوش عقب موتور
از کلید گریز از مرکز برای سوئیچ کردن خازنها و سیمپیچی استارت استفاده می شوند. و روند کار آن در الکتروموتور به این صورت است که در یک سرعت خاص وارد مدار شده یا از مدار خارج می شوند. همچنین محفظه درپوش عقب الکتروموتور را چک کنید که آسیب ندیده باشد.
بررسی بلبرینگها
آخرین روش تست الکتروموتور بررسی بلبرینگهاست. برای این کار کافیست الکتروموتور را در سطحی صاف و محیطی ساکت قرار داده و به آرامی شافت خروجی را بچرخانید و به صدای آن دقت کنید. اگر هنگام چرخاندن شافت خروجی صدای اضافی شنیدید و یا حس کردید حرکت بلبرینگ روان نیست، بلبرینگ ایراد دارد.
یک آزمایش دیگر که میتوانید انجام دهید این است که شافت خروجی را به آرامی عقب و جلو کنید. و چک کنید که شافت لقی و حرکت زیاد نداشته باشد چراکه این نشاندهنده خرابی بلبرینگ های الکتروموتور است. در حالت کلی ایراد در بلبرینگها باعث میشود الکتروموتور خیلی گرم شده و در نهایت بطور کامل خراب شوند.
از آنجا که الکتروموتورها قطعاتی مهم در صنایع هستند، نگهداری از آنها اهمیت بسیار بالایی دارد. از این رو باید قبل از نصب یا خرید الکتروموتور، آن را تست کنید. ما در این مقاله روشهای مختلف تست الکتروموتور را بصورت کامل برای شما شرح دادیم تا بتوانید این عمل را به نحو احسن انجام دهید. شما میتوانید برای اطلاعات بیشتر به صفحه اصلی سایت parsdrive-co.com مراجعه نمایید. شمارههای درج شده در سایت هم میتوانند مشاورههای لازم را به شما ارائه کنند.
عرض سلام و خسته نباشید. میخواستم بدونم نحوه تست الکتروموتور بصورت ظاهری به چه صورت هستش
سلام دوست عزیز
برای تست الکتروموتور از نظر ظاهری باید دقت کرده که در محلهایی که اتصال به خوبی برقرار نشده، نشانههای سوختگی در اثر حرارت بیش از حد هست یا خیر.